CIEKLIN - ZARYS HISTORII

CIEKLIN jest średniej wielkości wsią położoną w gminie Dębowiec, powiecie jasielskim i w województwie podkarpackim. Znajduje się ona na styku Beskidu Niskiego i Pogórza przy wlocie do Kotliny Osobnickiej.

Wieś rozciąga się wzdłuż rzeki Bednarki na średniej wysokości 298m. npm, a jej współrzędne geograficzne wynoszą 49*39 N i 21*23 E. Najwyższym wzniesieniem na terenie miejscowości od strony zachodniej jest góra Cieklinka 512,8 m. npm, a na wschodzie Ostra Górka 365m. npm. Cieklin od południa graniczy z miejscowością Wola Cieklińska, od zachodu z wsią Bednarka,, od północy z miejscowością Dzielec, od północnego wschodu z wsią Duląbka i od wschodu z miejscowościami: Wola Dębowiecka, Zawadka i Dobrynia.

     Nazwa miejscowości Cieklin według znawców jest nazwą dzierżawczą i pochodzi od imienia Thekla ( Tekla), które w wyniku przekształceń językowych ( jak; pater na pacierz^[1]) występowało w postaci niezaświadczonego w języku polskim imienia Ciekla.

     HISTORIA miejscowości Cieklin, a w zasadzie ta udokumentowana rozpoczyna się w pierwszej połowie XIV wieku. W tym to czasie dochodzi do sporu między opatem tynieckim a Jakubem synem Wojciech ze Żmigrodu o wieś Cieklin. W wyniku wyroku króla Władysława Łokietka wydanego dnia 09.02,1319r. miejscowość przyznano zakonnikom z Tyńca. Nie jest to jednak data powstania wsi, bo spór toczył się o wieś już istniejącą. Niektórzy autorzy kierując się zapisem w Kodeksie dyplomatycznym klasztoru tynieckiego nr 36 podają datę powstania miejscowości na 1288r. inni natomiast twierdzą, że dokument ten jest falsyfikatem z XV wieku. Fakt ten nie wyklucza jednak tego, że wieś może mieć rodowód trzynastowieczny. W roku 1354 klasztor jest właścicielem już tylko połowy miejscowości, a druga połowa jest własnością szlachecką. Pierwszym odnotowanym świeckim właścicielem wsi jest Dobek, a w roku 1451 Jan Spiczyński. W latach 1470 - 80 prawo własności posiada Skarbek, a w Cieklinie jest folwark i łany kmiece. Jego następcą jest Dobiesław, który w roku 1483 reguluje prawa własności wsi z czterema synami swego brata Idziego W latach 1501 – 30 właścicielami tej miejscowości są jego Synowie: Dobiesław, Mikołaj, Jan i Hieronim. Dobiesław, który pierwszy przyjął nazwisko od posiadanej ziemi- Ciekliński, był ojcem Stanisława i dziadkiem znanego poety i humanisty Piotra Cieklińskiego. W roku 1530 wieś ostatecznie kupuje Kacper Mniszech z Kończyc Wielkich i Duląbki . Od tego czasu Cieklin w rękach rodu Mniszchów pozostaje do roku 1779, kiedy to Józefa z Mniszchów Potocka sprzedaje wieś Józefowi Kantemu Ossolińskiemu, a ten wkrótce odstępuje ją swemu bratu Maksymilianowi. Od Ossolińskich wieś przechodzi w ręce braci:Fryderyka i Karola Bargun właścicieli kancelarii adwokackiej w Wiedniu. W końcu XVIII wieku miejscowość Cieklin jest już własnością Franciszka Stadnickiego, który później przekazuje ją swemu synowi Antoniemu. Za czasów Stadnickich we wsi powstaje okazały dwór, oraz większość zabudowań folwarcznych. To w tym dworze w roku 1806 na świat przychodzi Aleksander Stadnicki – historyk i znawca osadnictwa na prawie ruskim, oraz jego brat Kazimierz- również historyk urodzony dwa lata później. Od Stadnickich wieś kupuje Marya z Krosnowskich de Lust, a w roku 1835 przechodzi ona w ręce Duńczyka barona Emiliana Scholsen męża jej krewnej Tekli de Lust. W roku 1845 właścicielem wsi zostaje Józef Nowotny, a w roku 1862 jest nim już Ernest Meller. Od roku 1870 posiadaczem wsi Cieklin, a dokładnie wydzielonego obszaru dworskiego jest Gustaw Kranasta. Siedem lat później jako właściciel występuje Herman Iber, a od roku 1880 Bank Ziemski Kredytowy w Wiedniu. Cztery lata później dobra te kupuje Zygmunt Wilkoszewski, a ponieważ poprzedni właściciele doprowadzili do ruiny zabudowania dworskie jest on zmuszony do remontu i przebudowy większości budynków. W roku 1893 dobra tabularne Cieklin kupuje Konwent Panien Norbertanek w Krakowie na Zwierzyńcu za kwotę 360 tyś złotych reńskich. Na początku XX wieku większość użytków rolnych zostaje rozparcelowana i sprzedana miejscowym włościanom. Parafia w Cieklinie powstała po roku 1415 i znane jest bądź potwierdzone w dokumentach istnienie trzech kościołów. Obecny kościół wybudowany z ciosów kamiennych powstał w roku 1904, poprzedni drewniany wybudowano w 1631 roku. Istnienie wcześniejszego kościoła jest potwierdzone w lustracjach radziwiłłowskich ^[2].

     Szkoła parafialna istniała przed rokiem 1595 i funkcjonowała z przerwami do roku 1885, kiedy to powołano do życia Szkołę Ludową. Obecnie w Cieklinie działa szkoła podstawowa i gimnazjum. Życie kulturalne wsi skupia się w nowo otwartym Domu Ludowym, gdzie oprócz sali widowiskowej znajduje się sala konferencyjna, biblioteka, świetlica młodzieżowa, oraz Muzeum Narciarstwa im. Stanisława Barabasza. Muzeum to powstało dokładnie na parceli gdzie w 1888 r. były zabudowania folwarczne ( kuźnia) i gdzie dworski stelmach Teodor Poliwka-Łemko wykonał pierwsze w kraju narty. Pierwszego przejazdu na nich dokonał wokół pobliskiego dworu nauczyciel z Krakowa Stanisław Barabasz w grudniu tegoż roku^[3]. Przyjechał on do swego kolegi szkolnego inż. Karola Justyniana Dettlofa zarządcy lasów należących do Zygmunta Wilkoszewskiego i zamieszkał w istniejącym do dnia dzisiejszego budynku rządówki. W pierwszą wojnę światową wieś bardzo ucierpiała na skutek działań wojennych. Czwartego maja 1915 r. w Cieklinie i miejscowościach ościennych miała miejsce krwawa całodniowa bitwa, w której zginęło około tysiąca żołnierzy. Pamiątką po tych bojach są obecnie odbudowywane i restaurowane cmentarze wojenne: 12, 13, 14 w Cieklinie, oraz: 10, 11 w Woli Cieklińskiej. Z chwilą odzyskania przez Polskę niepodległości z inicjatywy ks. proboszcza Jana Rudnickiego na wzgórzu Ostra Górka postawiono krzyż pamiątkowy, będący votum za ten cud odrodzenia ojczyzny. W uroczystości tej oprócz duchowieństwa i społeczności parafialnej bierze również udział Gwardia Dębowiecka, oraz kosynierzy i Straż Pożarna z Cieklina. Obecnie w miejscowości prowadzi działalność kilka organizacji społecznych, a mieszkańcy należący do nich po przez swoją pracę realizują ideę społeczeństwa obywatelskiego. Najsilniejszą i najbardziej sprawną z nich jest Ochotnicza Straż Pożarna. W swych działaniach próbuje jej dorównać reaktywowane kilka lat temu Koło Gospodyń Wiejskich. W wyniku usilnych starań i zabiegów p. Włodzimierza Rzońcy, oraz miłośników tradycji i historii w listopadzie 2010 roku powstaje nowa organizacja społeczna: „ Stowarzyszenie Kosynierów Parafii Cieklin „. W swym działaniu będzie ona nawiązywać do tradycji istniejącej do początku lat siedemdziesiątych Drużyny Kosynierów, będąc jej spadkobierczynią i kontynuatorką.

Bibliografia:
• Adnotacje, [w:] Księga okólników i rozporządzeń Parafia Cieklin 1840-1863,
• Beskid Niski i Pogórze. Mapa turystyczna, pod red. Z. Dworak, I. Słodowska, Warszawa 1996,
• A. Gąsiorowski, F. Sikora, Słownik historyczno- geograficzny województwa krakowskiego w średniowieczu, cz. 1, z. 3, Kraków 1985r.,
• Kronika Parafii Cieklin,
• F. Nieckula, Nazwy miejscowe z sufiksami –ow-, -in- na obszarze Wielkopolski i Małopolski, Wrocław 1971r.,
• W. Sarna, Opis powiatu jasielskiego, Jasło 1908r.,
• Studia z dziejów Jasła i powiatu jasielskiego, pod red. J. Garbacika, Warszawa 1964r.


Cieklin 15.01.2011r. Cygan Ryszard

F. Nieckula, Nazwy miejscowe z sufiksami –ow-, -in- na obszarze Wielkopolski i Małopolski, Wrocław 1971, s. 254. Autor uważa, że zamiana imienia Tekla na Ciekla dokonała się tak jak w przypadku słowa pater na pacierz.
Istnienie parafii, a zatem i kościoła pierwszy potwierdza J. Długosz w swym dziele Joannie Długosz senioris canonici Cracoviensis, red. Przezdziecki t. 1-3, Kraków 1863
Z zapisów stanu pogody w prasie z tego okresu wynika, że mogło to być w okolicy 14.12.1888r.